حافظ معتقد است امر مقدس را نباید جایی بیرون از طبیعت سراغ گرفت - مجله سرگرمی

وی با بیان این مقدمه که شعر حافظ سرشتی متناقض دارد و ما باید وجود معمایی و چندصدایی او را به رسمیت بشناسیم، مطرح کرد: هدف از بیان این مقدمه آن است که بگویم هر جا از موضوع نگرش معنوی شعر حافظ سخن گفته می گردد، با عنایت به این موضوع است که سخن متناقض با این نوع نگرش نیز در دیوان حافظ وجود دارد و منظور از بیان نگرش معنوی حافظ این است که این زمانی ویژگی ها متعلق به زمانی است که گویا حافظ ساکن کوی معنویت بوده در حالی که می دانیم او همواره ساکن این کوی نیست.

قطبی اضافه کرد: حافظ خود نیز به صراحت به موضوع تناقض در اشعارش در موارد متعدد اشاره می نماید، مانند آنجا که می گوید: حافظم در مجلسی، دردی کشم در محفلی... .

وی جلوه های متناقض شعر حافظ را متأثر از دیدگاه حافظ نسبت به جلوه های متنوع خداوند دانست و این چندصدایی حافظ را نشان دهنده آزادگی او تلقی کرد و به ارائه شاهدمثال هایی در این باب پرداخت.

قطبی با اشاره به اینکه درباره معنویت، برحسب محیط های فرهنگی و جغرافیاهای مختلف تعاریف متفاوتی ارائه داده شده، بر تعریفی از معنویت که از سوی یکی از معنویت پژوهان ارائه شده است، انگشت گذاشت و شرح داد: برحسب این تعریف، معنویت دست کم دارای سه مشخصه عمده است: 1. معنویت، به زندگی فرد یک هویت و معنا می بخشد و یکپارچگی به او می دهد؛ 2. معنویت تلاشی است برای فراتر از رفتن از خودخواهی و دستیابی به حس عشق و دیگردوستی و ارزش های اخلاقی؛ 3. معنویت باعث می گردد که با به ظهور رساندن قدرت تخیل، بتوانیم برای تماس با امر رازآمیزی آماده شویم.

این حافظ پژوه در ادامه ، با عنایت به تعریف معنویت، به بیان 15 ویژگی در رویکرد معنوی حافظ اشاره نمود.

به گفته او، حافظ دنیا را منحصر در جهات مادی خود نمی داند؛ بلکه به یک امر ازلی و ابدی، رازآلود سرمدی قائل است؛ آن امر رازآمیز که حافظ به آن امید دارد، امری نیست که بتوان به یقین آن را باور کرد؛ درواقع کسی از سر یقین محرم راز نمی گردد. معشوق نقابی افکنده و خود را پنهان نموده است؛ اما باید در برابر حقیقت گگردده بود و در پیِ هر زمزمه ای که ما را به کوی دوست فرامی خواند، به راه افتاد. شاید همین غیبت خدا و حقیقت است که شوق وصل را در ما می نشاند.

قطبی ادامه داد: بنا بر رویکرد معنوی حافظ، در نگاه انسانی ما، دنیا خالی از خطا و رخنه نیست؛ اما باید بکوشیم با دیده زیبابینِ عشق به هستی نظر نموده و خطاپوشی کنیم؛ حافظ معتقد است، در ما خاطره ای ازلی نهاده اند؛ وسوسه ای مقدس در نهاد ماست که ما را به جانب عشق و خوبیِ اخلاقی فرامی خواند؛ به رغم فناپذیری همه چیز، ساختار دنیا به گونه ای است که به عشق و خیر اخلاقی بی تفاوت نیست و نقشی که به دست عشق و اخلاق بر دیوار دنیا می بندد، پایدار است؛ در برابر تقدیر و سرنوشت باید شاد و پذیرا بود، از منظرِ هستی شناسانه ما اختیار چندانی نداریم، اما بهتر است از منظر اخلاقی خود را مختار بدانیم و به رغم آنکه لزوماً تلاش های ما به مقصود نمی انجامد، چالاک و بیدار، بکوشیم.

وی اضافه کرد: از نظرگاه حافظ، برای راه بُردن به ابعاد معنوی دنیا ضروری است که چشمِ معنابین و جان نگر پیدا کنیم و از حواسِ دینی و معنوی بهره مند شویم، چراکه با چشمِ دنیا بین نمی توان به لایه های نورانی وجود راه بُرد؛ همه چیز در معرض فناست و بهترین کار، اغتنام فرصت و سرکشیدنِ اکنون است؛ دنیا، سراسر جلوه امر مقدس است. امر مقدس را نباید در جایی بیرون از طبیعت سراغ گرفت. آن خیرِ برین، همین نزدیکی هاست. باید با نظری آکنده از عشق و زیبایی معنا را در همین ظواهر دنیا جست وجو کرد. آنچه ما را در شکار معنا کامیاب می نماید، نه بی اعتنایی به زیبایی های این دنیای بلکه یافتنِ چشمی معنابین و جان نگر است؛ باید دعا کرد. استغفار سحر و راز و احتیاج شبانه و سوز و گدازهای دل، روزنه گشاست. برای ارتباط با جانِ عالَم و یافتنِ راهی به باطن دنیا، ابزارِ دعا کارساز است؛ قناعت و شادی به آنچه داریم و وارستگی و چشم سیری از لوازم معنوی زیستن است؛ مصاحبت پاک دلان از شیوه های بسیار مؤثر برای یک زندگی معنوی است؛ به هر شیوه ای باید از خودپرستی فاصله گرفت؛ تنها عشق است که ما را رستگار می نماید؛ عظیم ترین خطای اخلاقی ریاکاری و مردم آزاری است و عظیم ترین فضیلت اخلاقی خطاپوشی و بخشندگی است.

یادآور می گردد، سلسله نشست های مرکز حافظ شناسی کرسی پژوهشی حافظ با همکاری مدیریت فرهنگی دانشگاه شیراز، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و مرکز پژوهش های زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز برگزار می گردد.

pariha.com: پریها: اخبار، سرگرمی، ورزش، فال، پزشکی، سینما، هنر، گردشگری

ariyablog.ir: آریا بلاگ: آخرین اخبار و رویدادهای ایران و جهان

hadiee.ir: مجله هدیه: از مسافرت تا ورزش از همه چیز و همه جا